 | ||
| Rasih Nuri İleri, Engin Yenal, Mehmet İleri, Semuh Adil Mualla Anhegger Eyuboğlu’nun kırkı duasında Doğan Apartmanı B Blok Daire: 24, 27.9.2009. )O( |
Doğan Apartmanı’nın avlusunda oynamakta olan bir çocuk, Engin (Yenal) Bey’i apartmana taşındığı o vakitler, balkonundan dalgalandırdığı Japon balıkları (Koinobori) misali hayatına katmış olduğu zarif renkli esintilerle her dâim hatırlayacak…🎏
Ailesi ve yakınlarına sabırlar dileğiyle,
Emine Çiğdem Tugay
)O(
Engin Yenal (193?-28.4.2021)
İlk ve orta öğrenimini doğduğu kent olan Bursa’da yapan Yenal, yüksek öğrenimini (1955-1961) İstanbul’da Güzel Sanatlar Akademisi'nin Yüksek Mimarlık Bölümü'nde tamamladı. Daha sonra ABD'nin Pittsburgh kentinde Carnegie Technology Institute’da “Urban Design" (Kentsel Tasarım) öğrenimi (1963-1964) gördü.
Meslekî yaşamına mimar olarak İsviçre’de Zürich’te (1961-1963) başladı. Daha sonra 1964-1966 yılları arasında yine İsviçre’de kentsel tasarımcı olarak çalıştı. Askerliğinin ardından İstanbul’daki bürosunda meslekî yaşamını (1966-1970) sürdürdükten sonra da 1974 yılına değin uluslararası proje çalışmaları için Zürich ve New York’ta bulundu.
1974'teki doktora çalışmasıyla akademik kariyerine başladı. İstanbul’da Güzel Sanatlar Akademisi'nde görevliyken, 1977’de Kanada’nın Quebec kentinde bulunan Laval Üniversitesi Mimarlık Okulu'nun Türkiye programını kurdu. 1998'de Bursa’da Cumalıkızık ve Misi köylerini konu alan projelerin de hazırlandığı program; 2002 senesine kadar sürmüştür.
Bu arada Kanada ve ABD'de değişik üniversitelerde konferanslar verdi, akademik çalışmalara katıldı. Bu çalışmalar arasında en önemlisi 1986’da Ağa Han Mimarlık Programı'nın ABD'de Harvard ve MIT'de bulunan lisans üstü programına konuk öğretim üyesi olarak katılmasıdır. Yenal, Ağa Han Mimarlık Ödülleri'nde 1983 ve 1986 yıllarında iki kez “nominator” (ödüle aday proje seçici) görevinde de bulunmasının yanı sıra 1986 yılında Fas’ın Marakeş kentinde yapılan törende aday gösterdiği SSK yapılarının mimarı Sedat Hakkı Eldem adına ödülü alma onurunu da yaşadı.
Yenal’ın meslekî yaşamında çok önemli bir yeri olan dönem ise: 1994-1995 yılları arasında Bursa Büyükşehir Belediyesi'nde yaptığı başkan danışmanlığı görevidir. Erdem Saker’in başkan olduğu bu dönemde Yenal, meslekî ve akademik yaşamının tüm birikimlerini, deneyimlerini doğup büyüdüğü kentin hizmetinde kullandı. Uygulamalarına yönelik olarak yer aldığı projelerden birkaçı: Bursa 2020 Kentsel Gelişimi, Ulaşım Master Planı, Hafif Raylı Sistem, Gökdere Bulvarı, Kent Kütüphanesi, Anadolu Arabaları Müzesi, Fabrika-i Hümâyun Kültür Merkezi, Tayyare Kültür Merkezi ve benzeridir. Yenal ayrıca Bursa Araştırmaları Enstitüsü’nün kurucu üyeleri arasında yer aldı; Gündem 21 kuruluşunda da değişik görevlerde bulundu.
AKADEMİK ETKİNLİK VE ARAŞTIRMALAR
Yenal’ın akademik araştırmalarında mimarî mirasın korunmasına yönelik konularda olanları önemli bir yer tutar. Avrupa Konseyi'nin 1975 Avrupa Mimarlık Yılı kutlama törenleri Zürich hazırlık toplantısına katılan Yenal, o yıllarda ülkemizde pek bilinmeyen Anıt ve SİT kavramlarının tanımlanması ve yaygınlaştırılması yolunda —daha sonra doçentlik tezi olarak derlenecek— akademik araştırmalarda bulundu, toplantılara katıldı. Bologna, Krems ve Graz kentlerinde yapılan uygulamaları yerinde gözlemleyen Yenal, izlenimlerini makale ölçeğinde çeşitli dergilerde yayımladı.
YAYINLAR
Yenal’ın kentsel tarihe yönelik araştırmaları, 1974’te İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Bölümü Şehircilik Kürsüsü'nde yaptığı doktora teziyle başlamaktadır. Tarihsel Perspektivde Ege Bölgesi Kıyı Kesiminde Yerleşme ve Kenkleşme Düzeni Evrimi konulu tezi yayımlanmamıştır.
1975’te (Birleşik Krallık) Leicester Üniversitesi'ndeki Urban History Group / Kentsel Tarih Araştırma Grubu'na da katılan Yenal’ın bu grubun araştırma ve çalışmalarına yönelik ilk katkısı: ABD'de Vance Bibliographies serisi içinde 1978’te yayımlanan: Ottoman City in Comperative Perspective / Karşılaştırmalı Perspektivde Osmanlı Kenti konulu bibliografyası sayılabilir.
ABD'de İngilizce olarak yayınlanan bibliografyanın genişletilmiş Türkçe baskısı ise1986’da TTOK (Türkiye Turing ve Otomobil Kulübü) tarafından Karşılaştırmalı Tarihsel Perspektivde 1453-1923, Osmanlı Başkenti ile İlgili Batı Kaynaklarından Seçilmiş Bir Kaynakça Denemesi başlığıyla yayımlanmıştır.
Yenal’ın akademik araştırmalarında 1975 sonrasında Osmanlı Kent Tarihi yazımına odaklandığı görülmektedir. Bursa ve İstanbul’u konu alan çok sayıda makaleden sonra kitap ölçeğinde katkıda bulunduğu yayımlardan ilki 1995'te İngilizce olarak hazırlanan Reflections of Paradise-Silks and Tiles from Ottoman Bursa (Cennetten Yansımalar-Osmanlı Bursa’sından İpekler ve Çiniler) olmuştur. Büyük boy (folio) olarak yurtdışında basılan bu kitap gerçek bir görsel şölen niteliğinde Osmanlı Bursa'sını tanıtmaktadır.
Derlediği Bursa konulu diğer bir kitap ise 1996’da yayımlanan Bir Masaldı Bursa'dır. Bursa’yı farklı konularda çok yönlü ve çok kapsamlı olarak ele alan bu kitabın kentsel monografi türündeki yayımlara çağdaş boyutlarda öncülük yaptığı söylenebilir.
2000 yılında ise kentsel tarih yazımında değişik yaklaşımlar sergileyen Bir Kent İstanbul: 101 Yapı kitabı yayınlanmış, 2011 yılında İngilizce olarak da basılmıştır.
Yenal’ın fotoğraf kullanımı öncesi Anadolu’ya gelen gezgin- çizerlerin özgün çizimlerini derlediği iki kitabının ilki 1998'de yayımlanan Jules Laurens’in Türkiye Yolculuğu ikincisi ise 2003’de yayımlanan Bir Zamanlar Türkiye'dir. Her iki kitapta da XIX. yüzyıl Bursa'sından belgesel nitelikli izlenimler görüntülenmiştir.
Yenal’ın Osmanlı Bursa’sını çağdaş yöntem ve yaklaşımlarla, her yönüyle ele alarak irdeleyen son iki kitabının ise 2012 yılında Bursa Büyükşehir Belediyesi'nce yayımlandığı görülüyor. Yapılı çevre ve yapıları özgün görsel belgeler eşliğinde yorumlayan bu kitaplar: Osmanlı (Baş)kenti Bursa ve Osmanlı Mimarlığı Erken Döneminde Bursa’da Yapıların Oluşumu'dur. Uzun yıllardır her iki konuda kapsamlı yayınlar yapılmadığı anımsandığında, bu kitapların Osmanlı kentini tanımada ne denli önemli olduğu belirginleşir.
